Teknolojik gelişmelerin ticari reklamların oluşturulma ve tüketicilere sunulma şekillerinde çeşitlilik gösterdiğinin farkında olan Reklam Kurulu ("Kurul"); oluşturulma şekli ya da yayımlandığı mecradan bağımsız olarak, tüketicilerin satın alma kararlarını doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen, yapay zeka tarafından oluşturulan içerikleri inceledi. Türkiye'de yapay zeka kullanılarak oluşturulan reklamlara ilişkin özel bir hukuk kuralı bulunmamaktadır. Kurul söz konusu reklamları Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği'nin doğruluk ve dürüstlük ilkelerini düzenleyen 7. maddesine, karşılaştırmalı reklamlara dair ilkeleri düzenleyen 8. maddesine ve reklam verenin ispat külfetine ilişkin 9. maddesine göre değerlendirmektedir.
Buna göre Kurul; "ChatGPT" isimli yapay zeka uygulaması tarafından oluşturulan, rakip ürün veya firmalara göre üstünlük algısı içeren ifadelere yer verilen ve nesnel araştırma sonuçlarına dayanmayan tanıtımlarla ilgili idari yaptırım uygulamış, anılan reklamları durdurma cezası vermiştir. Kurul, incelemeye konu reklamların doğrulamasında yine yapay zekayı kullanmış, verilen cevapların güncellik ve kesinlik taşımadığını tespit etmiştir. Örneğin;
- "ChatGPT'ye göre Türkiye'nin en büyük moda perakende markası" şeklinde ifadelere yer verilen reklama ilişkin doğrulamada "Emin misin?" sorusu sorulduğunda "Özür dilerim son verilerim 2021 yılına kadar olduğu için mevcut durumu tam olarak bilemiyorum. 2021 yılında, Türkiye'nin en büyük moda perakendecilerinden biriydi. Ancak, moda sektöründe rekabetin hızlı bir şekilde değiştiği bir alan olduğunu unutmamak önemlidir. Dolayısıyla en güncel bilgilere ulaşmak için güncel kaynaklardan doğrulama yapmanızı öneririm." şeklinde bir cevap verildiği, verilen bu cevaptan söz konusu uygulamanın verdiği cevapların güncellik ve kesinlik taşımadığı, dolayısıyla rakip ürün veya firmalara göre üstünlük algısı içeren ifadelere yer verilen söz konusu tanıtımların tüketicileri yanıltıcı nitelikte olduğu değerlendirilmiştir.
- "ChatGPT'ye sorduk, tek doğru cevap aldık! Dünyanın her noktasına hızlı, güvenli ve uygun maliyetli lojistik işlemlriniz için siz de hemen tanışın." şeklinde ifadelere yer verilen reklama ilişkin doğrulamada "Dünyanın her noktasına hızlı, güvenilir ve uygun maliyetli lojistik hizmeti sağlayan firmanın adı nedir?" sorusu sorulduğunda yapay zekanın dünyanın her noktasına hızlı, güvenilir ve uygun maliyetli lojistik hizmeti sağlayan birçok firma bulunduğunu, tek firmanın adını belirtmenin zor olduğunu belirttikten sonra küresel çapta bilinen birçok firmanın adını verdiğini ancak bu adlarda reklam verenin yer almadığı ve piyasada sürekli değişiklik olması sebebiyle en güncel ve en uygun firmanın adını öğrenmek için internet sitelerinde araştırma yapılması gerektiğini önerdiği şeklinde cevap verdiğini, bu nedenle söz konusu reklamın güncellik ve kesinlik taşımadığını değerlendirmiştir.
- "Türkiye'nin en ikonik özel televizyon kanalı" şeklinde ifadelere yer verilen reklama ilişkin doğrulamada "Türkiye'nin en ikonik özel televizyon kanalı hangisidir?" sorusu sorulduğunda yapay zekanın "Türkiye'nin televizyon kanalları arasında en ikonik özel televizyon kanalı olarak pek çok farklı görüş bulunabilir" şeklinde kesinlik içermeyen cevap vermesi ile söz konusu tanıtımların tüketicileri yanıltıcı nitelikte olduğu değerlendirilmiştir.
Söz konusu kararlardaki tespitler; yapay zeka ile oluşturulan reklamların güvenilir olmayan kaynaklardan veri alması, verilerin güncel olmaması ve yapay zeka algoritmalarında yanlılık söz konusu olabilmesi gibi eleştirileri desteklemektedir. Ayrıca kişisel verilerin, fikri mülkiyet haklarının ve üçüncü kişilerin haklarının ihlali ile yanıltıcı ve aldatıcı reklamlar söz konusu olabilir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.