Yargitay Içtihadi Birlestirme Büyük Genel Kurulu'nun ["Yargitay"] 12.11.2021 tarihli ve 2020/2 E. 2021/3 K. sayili karari ["Karar"] ile, kooperatiflerin tacir sayilip sayilmayacagina iliskin tartisma sona erdi. Kurul, tüketim, üretim, kredi ve yapi kooperatifi gibi ortakliklari içinde bulunduran kooperatiflerin ticaret sirketi sayilmasina kanaat getirdi.
Karar'a Konu Sürecin Gelisimi
1920'lerden bu yana çesitli kanun ve Yargitay kararlarina konu olan kooperatiflerin tacir sifatina iliskin tartismalar, ilk asamada özellikle 1969 tarihli ve 1163 sayili Kooperatif Kanunu ile kooperatifin tanimlanmasinda kullanilan "tesekkül" tabirinden kaynaklanmaktaydi. 2004'te bu tabirin "ortaklik" olarak degistirilmesi suretiyle görüs ayriliklari sonlandirilmak istenmisse de bugüne dek Yargitay daireleri arasinda karar ayriliklari söz konusu olmustu. Bu durum yasal düzenlemelerin belirsizliginden ziyade kooperatiflerin kendine has fonksiyonundan ortaya çikmisti. Kooperatiflerin tacir sifatinin bulunmadigi yönünde karar veren daireler, "ortaklik" ifadesinin tek basina ticari niteligin varligini göstermedigini ve kanunda ticaret sirketleri arasinda gösterilseler dahi sosyal bir fonksiyona sahip kendine özgü bu ortakliklarin dogalari geregi tacir olamayacaklarini vurgulamaktaydi.
Yargitay Kararinin Özeti
Bu tartismayi sonlandirmaya yönelik içtihadi birlestirme kararinda Yargitay, kanun koyucunun amacini tespit edebilmek amaciyla geçmiste ve günümüzde yürürlükte olan mevzuati inceleyerek kooperatiflerin tacir niteligine iliskin degerlendirmelerde bulundu.
Karar'in temel dayanagini 1945 tarihli ve 1944/8 E. 1945/14 K. sayili içtihadi birlestirme kararinda kooperatiflerin ".ortaklarinin sifati ve muamelelerinin niteligi ne olursa olsun ticari sirketlerden biri olduguna ve ortagi ile arasinda çikan davanin ticaret mahkemelerinde görülmesi gerekli bulunduguna." karar verilmesi ve 6102 s. Türk Ticaret Kanunu md.124 f.1'de kooperatiflerin ticaret sirketlerinden sayilmasi ve maddenin gerekçesinde kanun koyucunun açikça kooperatiflerin ticaret sirketi oldugunu vurgulamasi olusturuyor.
Ilaveten, 2004 s. Icra ve Iflas Kanunu'nda yer alan kooperatiflerin iflasa ve konkordatoya tabi olduguna dair hüküm ile 1163 s. Kooperatifler Kanunu'ndaki kooperatif ve subelerinin ticaret siciline tescil olunacagi ve tarafi oldugu hukuk davalarinin ticari dava sayilacagi gibi hükümlerin de kanun-koyucunun kooperatiflerin tacir sifatinin bulunduguna dair iradesini ortaya koydugu belirtiliyor.
Bu çerçevede Karar ile kooperatiflerin nitelikleri itibariyle ticaret sirketi ve bir ticari isletmenin isletilmesi kriterlerinden bagimsiz olarak tacir niteligini haiz oldugu Yargitay tarafindan içtihat edilerek süregelen tartismaya son nokta koyulmus oldu.
Kararin Etkisi
Kooperatiflerin tacir sayilacagi yönündeki içtihadi birlestirme karari ile tacir olmanin hüküm ve sonuçlarinin kooperatifler bakimindan da geçerli olacagi kesinlesti. Böylece basiretli is adami gibi hareket etme yükümlülügünden fatura vermeye kadar tacir sifatina iliskin tüm düzenlemelerin kooperatifler için de baglayici oldugu tespit edilerek kooperatiflere iliskin özel düzenleme ihtiyaci ortadan kalkmis oldu.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
We operate a free-to-view policy, asking only that you register in order to read all of our content. Please login or register to view the rest of this article.