Türk mahkemeleri nezdinde görülen yabanci hakem kararlarinin tenfizi yargilamasinda, tahsil edilecek harca iliskin olarak 492 sayili Harçlar Kanunu ["HK"] uygulanmaktadir. HK madde 3 uyarinca, hakem kararlarinin infazinda, hakem kararlarinin mahiyetine göre karar ve ilam harci alinmasi gerektigi belirtilmektedir. 15.07.2016 tarihinde kabul edilen 6728 sayili Yatirim Ortaminin Iyilestirilmesi Amaciyla Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun ["6728 s. Kanun"] ile HK 1 sayili Tarifenin "A) Mahkeme Harçlari" baslikli bölümünün "III-Karar ve ilam harci" baslikli alt bölümünün birinci fikrasinda degisiklik yapilmis ve böylece tahkim yargilamasinda tarifede belirtilen nispi harç hükümlerine göre harç alinmayacagi düzenlenmistir. Hal böyle olmakla birlikte, nispi harca iliskin muafiyetin tenfiz davalarini kapsayip kapsamadigi konusunda kanunda ve mahkeme kararlarinda bir açiklik bulunmamaktadir.
Yabanci Hakem Kararlarinin Tenfizi
5718 sayili Milletlerarasi Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkinda Kanun ["MÖHUK"] md.50 uyarinca, kesinlesmis yabanci mahkeme ve hakem kararlarinin Türkiye'de hüküm ve sonuç dogurabilmesinin, bir baska deyisle icra kabiliyetinin kazanmasinin sarti, Türk mahkemeleri önünde tanima ve tenfiz davasinin açilmasidir. Yabanci mahkeme kararlarinin tenfizine iliskin detayli bilgi için "Yabanci Mahkeme Kararlarinin Türkiye'de Tenfizi" baslikli yazimiza buradan ulasabilirsiniz.
Maktu Harç – Nispi Harç Meselesi
HK md.3'te "Hakem kararlarinin infazi lazim geldigine dair mahkeme baskani veya hâkim tarafindan verilen serhlerden, hakem kararinin mahiyetine göre, karar ve ilam harci alinir. Yabanci hakem kararlari ile, kanun geregince tahkim yolu ile halli mecburi olan davalardan da ayni suretle harç alinir." hükmü öngörülmüstür.
6728 s. Kanun ile getirilen degisiklik geregince, HK'nin 1 sayili Tarifesi'nde nispi harçlari düzenleyen, "Konusu belli bir degerle ilgili bulunan davalarda esas hakkinda karar verilmesi halinde hüküm altina alinan anlasmazlik konusu deger üzerinden hesaplanmaktadir. Tahkim yargilamasinda bu bent hükümlerine göre harç alinmaz." hükmündeki ikinci cümle, tahkim yargilamasinda nispi harç alinmayacagini açikça belirtmistir. Hal böyle olmakla birlikte, yabanci hakem kararlarinin tenfizinde tahsil edilecek harca iliskin mahkeme kararlarinda hala bir görüs birligi bulunmamaktadir.
Nitekim, Yargitay Hukuk Genel Kurulu'nun 27.06.2019 tarihli, 2017/930 E. ve 2019/812 K. sayili kararinda "Bu durumda, Türkiye'de verilen hakem kararlarinda nispi harç alinmayacagi düzenlenmis olduguna göre yabanci hakem kararinin tenfizi davalarinda da nispi harç alinmayacaginin kabulü gerekmektedir. Ancak, bu düzenleme nispi harca iliskin oldugundan maktu harç alinacaktir. Diger yandan harç, karar tarihine göre hüküm altina alinacagindan ve direnme kararindan sonra yürürlüge giren bu yasa degisikligi eldeki derdest davaya da uygulanacagindan somut uyusmazlikta karar ve ilam harcinin maktu olacagi yönündeki direnme hükmünün bozulmasinin az yukarida açiklanan yasa degisikligi nedeniyle sonuca bir etkisi olmayacagi dikkate alinarak bozma sebebi yapilmamistir." denerek, açikça 6728 s. Kanun ile getirilen degisikligin, uygulamayi maktu harç alinmasi yönünde degistirdigi vurgulanmistir. Ayni yönde, Yargitay 19. Hukuk Dairesi'nin 20.11.2019 tarihli 2019/2663 E. ve 2019/5237 K. sayili kararinda, 2016 yilinda getirilen degisiklige atif yapilarak maktu harç alinmasi gerektigi vurgulanmistir. Istanbul BAM 16. Hukuk Dairesi'nin 17.01.2020 tarihli, 2017/3696 E. ve 2020/67 K. sayili kararinda da "hakem kararlarinin tenfizinin maktu harca tabi oldugu [...] nispi harca hükmetmesi yerinde degildir" denmis; yine Istanbul BAM 15. Hukuk Dairesi'nin 01.06.2021 tarihli, 2021/1158 E. ve 2021/1074 K. sayili kararinda tahkim yargilamasinda maktu harç alinmasi gerektigi belirtilmistir.
Buna karsin, Yargitay 11. Hukuk Dairesi'nin 22.04.2021 tarihli, 2020/5959 E. ve 2021/3966 K. sayili kararinda çogunluk nispi harcin onanmasina hükmetmis, karsi oy ise harç yükümlülügü konusunda maktu harca hükmedilmesi gerektigi yönünde görüs vermistir. Yine, Yargitay 19. Hukuk Dairesi'nin 28.02.2018 tarihli, 2017/4228 E. ve 2018/1042 K. sayili karari ile yabanci hakem kararlarinin belirli bir alacaga iliskin olmasi durumunda nispi harç alinmasi gerektigi kararina varilmistir. Nitekim, ayni dairenin 18.05.2017 tarihli, 2016/3015 E. ve 2017/3958 K. sayili kararinda da nispi harcin tahsil edilmesi gerektigine hükmedilmistir.
Sonuç
6728 s. Kanun'un 36. Maddesi ile tahkim yargilamasinda nispi harç alinmayacagi düzenlenmistir. Hal böyle olmakla birlikte, mahkemelerden çikan ve yukarida belirtilen çeliskili kararlar dikkate alindiginda, belirsizligin tam olarak giderilmesi için bundan sonra verilecek kararlarda, yabanci hakem kararlarinin tenfizinde nispi harç alinmayacagina iliskin içtihat birliginin de saglanmasi gerekmektedir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
